Nestor najstarszy z najstarszych… Mieczysław Kolasa ma 100 lat!

Jak będzie pojutrze, 10 stycznia 2023? Rodzina szacownego jubilata pewnikiem przygotowała niespodzianki, ale na razie nie chce się nimi dzielić. Familia jest wielopokoleniowa, z prawnukami włącznie. Nie może być inaczej, skoro właśnie 10 stycznia obchodzi Mieczysław Kolasa s e t n e urodziny. Od dawna to niestety ostatni żyjący piłkarz słynnej drużyny „Pasiaków”, która w 1948 sięgnęła po tytuł mistrzów Polski. Do grudnia 2010 towarzyszył Mieczysławowi Kolasie bramkarz Jan Hymczak, ale odszedł stąd do wieczności. Jak inne postaci tamtej Cracovii: dumnej, zwycięskiej i szczęśliwej.

Dom, którym rządził futbol

Przy innej, ale też jubileuszowej okazji gawędziliśmy sobie z Panem Mieciem przy herbacie w jednym z wielu mieszkań domu szczególnego dla krakowskiego, a niekiedy również polskiego futbolu. Ów podgórski adres to Limanowskiego 4. Tu wychowywali się bracia Stroniarzowie: Zbigniew i plasujący się w ścisłej czołówce polskich golkiperów Henryk. Z powodzeniem strzegł bramki trzech największych klubów pod Wawelem, chronologicznie: Garbarni, Cracovii i Wisły. I przywdział, choć niestety zaledwie raz, strój biało-czerwonych, jeśli uwzględniać tylko mecze pierwszej reprezentacji. Zbyszek też grywał z powodzeniem w barwach Garbarni i Cracovii. Z Limanowskiego najbliżej było na Ludwinów, tam też ulokowali piłkarskie uczucia: późniejszy dyrektor Garbarni, a pod koniec lat 50. ubiegłego wieku podopieczny Kazimierza Górskiego w juniorskich ME – Andrzej Wełniak, wieloletni wiceprezes Małopolskiego ZPN – Jerzy Kowalski i podobnie jak Jurek już nieżyjący Wojciech Walo. To najczystsza prawda, że podgórska kamienica tętniła futbolem. Oczywiście również za sprawą Pana Mieczysława.

Między Krakowem a Niepołomicami

Jubilat czyni jednak niezbędne uzupełnienie adresowe: – Ale to nie jest moje miejsce urodzenia. Pochodzę z Prokocimia, z rodziny o kolejarskich korzeniach. Z kolei żona miała swój dom w Niepołomicach. Przy Limanowskiego mieszkam gdzieś od lat 50. Mieliśmy dzieci, które najpierw poszły do szkoły, a później pokończyły studia. Córka Barbara to nauczycielka angielskiego, syn Władysław to absolwent AGH. Był zamiar, by później na stałe przenieść się do Niepołomic, sprawę skomplikowała śmierć żony. Ale w niepołomickim domu mieszkają następne pokolenia naszej rodziny, a ja przenoszę się tam podczas kanikuły.

40 lat u „Szadkowskiego”

Mieczysław Kolasa ukończył szkołę podstawową jeszcze w Prokocimiu, wybuchła wojna. Niemcy skutecznie „zadbali”, aby wybić z głów polskiej młodzieży marzenia o edukacji.

• Poszedłem do „zawodówki”, do Zakładów Szadkowskiego, i oczywiście nie miałem pojęcia, że zwiążę się z nimi na całe życie. Aż do emerytury. Przeszedłem wszystkie szczeble nauki: ślusarz, tokarz itp. Za pierwszy rok nauki dostawałem 10 groszy na godzinę, dramatycznie niska stawka. Na drugim roku podnieśli płacę do 20 groszy, na trzecim – 30 groszy. Ale zdecydowanie gorsze było niebezpieczeństwo wywózki na roboty do Niemiec. Tym bardziej pilnowałem szkoły, że do pewnego stopnia dawała bezpieczeństwo. Równocześnie ta szkoła była dobrą… szkołą życia, bo otwierała szansę. Zrobiłem egzamin mistrzowski, później zostałem brygadzistą, chętnie chodziłem na kursy.

• Naturalnie, nic za darmo… Zaczynałem pracę od 6. rano, kończyłem o 14. I tak przez 40 lat codziennego wstawania razem z pianiem kogutów. Po pracy, oczywiście bez obiadu, szło się na trening. Przypominam sobie, jak kiedyś zaordynował w Cracovii trener Karel Finek ćwiczenia techniczne. Zżymał się i krzyczał, że kopiemy jak stare baby. A nam najnormalniej brakowało sił, bo i skąd je mieliśmy mieć? To samo odnosiło się do strzałów na bramkę czy ćwiczeń biegowych. Futbol miał w tamtych czasach zupełnie inny wymiar, śmiało można powiedzieć, że amatorski.

Cracovia: wybór świadomy

Kuzynem Mieczysława Kolasy był Stanisław Flanek, późniejszy reprezentant kraju i filar obron Wisły. Łączył ich nie tylko Prokocim, ale kuzynostwo. – Matka Staszka była siostrą moje mamy. Flanek opowiadał mi jak to dobrze być zawodnikiem „Białej Gwiazdy”, lecz mnie ni przekonał. Ja czułem „miętę” do Cracovii, do której spowodował mój akces słynny spec od wyszukiwania talentów w mniejszych klubach, czyli Ignacy Książek. Poszedłem do prezes Stanisława Żura, na Floriańską, no i stało się… Żur był bardzo dobrym człowiekiem, niestet spotkała go wkrótce ogromna krzywda, w stalinowskich czasach został potraktowany w sposó skandaliczny. W 1947, w chwili przyjścia do Cracovii, miałem 24 lata. Podczas okupacji dosyć często jeździłem do Niepołomic, stamtąd pochodziło kilku kolegów z „Szadkowskiego”. Grywaliśmy sobie potajemnie, blisko lasu, aby tam czmychnąć w chwili niebezpieczeństwa. Natomiast w ogóle nie grałem w okupacyjnych mistrzostwach Krakowa.

Charyzma Edka Jabłońskiego

W Cracovii trafił Mieczysław Kolasa do drużyny już w pełni ukształtowanej.

• Kapitanem był Edek Jabłoński, zadebiutował w drużynie narodowej jeszcze przed II wojną. Był kapitanem drużyny, jego poleceń należało bezwzględnie respektować. Ale nie z uwagi na jakieś dyktatorskie zapędy, bo Edek był nadzwyczaj towarzyskim, pogodnym człowiekiem. O posłuchu przesądzała charyzma. W Cracovii była cała plejada znakomitych piłkarzy, Tadek Parpan, Władek Gędłek, Gienek i Staszek Różankowscy, drugi Jabłoński – Marian, Tadek Glimas, nie chcę nikogo pominąć… Konkurencja o miejsce była szalona, przebić się do podstawowego składu było ogromnie ciężko. Wciąż odczuwam ogromną satysfakcję, że wniosłem pewien wkład w zdobycie tytułu mistrzowskiego, choć w tamtym pamiętnym sezonie tylko sporadycznie pojawiałem się na boisku. Zresztą warto pamiętać, że obowiązywały wtedy zupełnie inne przepisy odnośnie rezerwowych, obejmowały wyłącznie bramkarzy, ale już nie graczy z pola. Najważniejsze, że finał sezonu, zwycięstwo nad Wisłą 3-1 na stadionie Garbarni, było takie piękne… Za rok zamieniliśmy się miejscami z „Wiślakami”, bo to Kraków wówczas rozdawał karty. A Cracovia zapewne byłaby znacznie dłużej na szczytach tabeli, gdyby nie zmiana warty, jaka nastąpiła w drużynie. Nie dla wszystkich były to rozstania przyjemne.

Na lewej pomocy

Pierwszoplanowym zawodnikiem Cracovii stał się Mieczysław Kolasa w 1950, gdy drużyn prowadził Zygmunt Jesionka. Zdecydowanie najczęściej przywdziewał nasz jubilat koszulkę z nr „6”.

• Grałem na lewej pomocy i dobrze czułem się na tej pozycji. Starałem się przewidzieć zamiary łączników przeciwnych drużyn, uprzedzać ich, odebrać piłkę i oddać do partnera. Taka była filozofia mej gry. Łatwo nie było, bo naprzeciw grali wyborni piłkarze. Choćby „Messu” Gracz, obdarzony wielkim sprytem oraz intuicją piłkarską. Silny jak tur był Teodor Anioła z „Kolejorza” Poznań, bardzo ciężko było go powstrzymać. Z kolei Antoni Brzeżańczyk, zawodnik o wysokim stopniu zaawansowania technicznego, błagał „Mietek, tylko mnie nie kop!”, ale to były żarty, bo starałem się grać fair, zresztą nie tylko przeciwko Brzeżańczykowi. On zrobił później ogromną karierę w roli trenera, również na Zachodzie.

Szkolenie w Katowicach

No właśnie, trenerzy…

• Kiedyś ich rola była zdecydowanie mniejsza niż teraz. Ustalali skład, ale nie dawali żadnych podpowiedzi taktycznych. O taktyce decydowaliśmy my, w trakcie meczów, na gorąco… Również zupełnie inna była metodyka treningów. Zdarzyło mi się kilkakrotnie wykonywać skutecznie rzuty karne, na przykład w meczu z Ruchem, dzięki czemu wygraliśmy 1-0. Ale karnych, wolnych, kornerów, czyli dziś tzw. stałych fragmentów gry, wtedy w ogóle się nie trenowało. Z kolei zupełnie nowe podejście do taktyki wprowadził dopiero Karel Finek. Można powiedzieć, że był pod tym względem prekursorem. Już po zakończeniu kariery piłkarskiej w Wieliczance, gdzie jednym z moich podopiecznych był zasłużony dla wielickiego środowiska Karol Demczuk, sam zająłem się trenerką. W latach 1963/64 brałem udział w kursie trenerskim organizowanym przez AWF Katowice. Ktoś z kadry dydaktycznej zapowiedział na wstępie, że będziemy traktowani z równą surowością jak studenci. Bo skoro trenerzy zarabiają po sto tysięcy złotych… Była to oczywiście nieprawda. Zajęcia prowadził m.in. Ryszard Koncewicz, a tableau, które Panu pokazuję najlepiej świadczy, jak ciekawe postaci znalazły się w tej grupie. Leszek Jezierski, Zygfryd Słoma, Jerzy Krasówka, Jerzy Słaboszowski, Zdzisław Mordarski, Józef Walczak to tylko nieliczni z wielu…

Dylemat i awans

Mieczysław Kolasa prowadził wiele klubów, zdecydowanie najczęściej krakowskich: wspomnianą Wieliczankę (także jako grający trener), Borek, Prokocim, Dąbskiego, Górnika Libiąż, Armaturę, Tramwaj, Puszczę Niepołomice, Wróblowiankę… Najciekawszy był jednak epizod w ukochanej Cracovii, w 1978 tylko trzecioligowej. Pojawił się jednak zasadniczy dylemat.

• Nigdy nie interesowała mnie trenerka kosztem pracy zawodowej, którą bardzo szanowałem. Miałem świadomość, że jeśli sam nie wypracuję emerytury, to nikt mi jej nie da w prezencie. Ale trenowanie Cracovii też korciło, nie ukrywam. Umowa była taka, że na czas pracy w „Pasach” urlopowano mnie z „Szadkowskiego”. W Cracovii byłem na zleceniu, wynagrodzenie pobierałem jednak wciąż z „Szadkowskiego”, bo z tego filaru emerytalnego nie chciałem za żadne skarby zrezygnować. Nie miałem wątpliwości, że dobrze robię. Moim asystentem był Krzysiu Hausner. Pojechaliśmy z drużyną na obóz zimowy do Osieczan, a później zaczęła się runda rewanżowa. Dramatyczny wyścig z Unią Tarnów toczył się do ostatniej kolejki, aż w Krośnie pięknie wypalił z wolnego Andrzej Turecki i ten gol bardzo nas przybliżył do II ligi. Oprócz „Łopaty” mieliśmy kilku wartościowych zawodników, byli to Adaś Koczwara, Andrzej Wójtowicz, Edek Bielewicz, Tomek Niemiec, Jacek Hefko, Rysiek Bujak i kilku innych. Ale drużyna potrzebowała konkretnych wzmocnień, których po awansie nie dokonano. Nowy sezon zaczął się obiecująco, ale po serii porażek doszło do rozstania. Znów pojawiłem się na swoim stanowisku pracy w „Szadkowskim” i nie da się ukryć, że przez te 40 lat bardzo się z nim zżyłem.

Za Wielką Wodą

W 1976 wizytę na jubileuszu Chicago Eagles złożyła reprezentacja oldbojów Krakowa i była to piękna wyprawa za Wielką Wodę. Drużynę tworzyli zawodnicy trzech największych klubów: Wisły, Cracovii i Garbarni. Konkretnie: Leopold Michno, Eugeniusz Mazur, Antoni Rogoza, Edward Szymeczko, Wiesław Gamaj, Zdzisław Bieniek, Adam i Jan Wapiennikowie, Kazimierz Kościelny, Jerzy Jasiówka, Marian Machowski, Edward Kasprzyk, Kazimierz Ślizowski, Marian Morek i Mieczysław Kolasa.

• Kuzyn Kazia, Włodek Kościelny, ułożył nawet wiersz „Z łezką w oku”. Właśnie tak wspominam tamte i wcześniejsze czasy. Wspomnienia i pamiątki… Choćby zegarek szwajcarskiej firmy „Doxa”, który otrzymałem od Cracovii za rozegranie w niej 250 meczów. Jestem trochę starszy od „Doxy”, więc o mnie też pamiętają… Rada Seniorów Cracovii, Małopolski Związek Piłki Nożnej… No i najbliżsi. Od dzieci po prawnuki…

JERZY CIERPIATKA

Hits: 61