Podczas niedawnej sesji REGUŁY GRY – SZKOLENIE Z ZAKRESU PRAWA PIŁKI NOŻNEJ, zorganizowanej w siedzibie Małopolskiego Związku Piłki Nożnej, wykład nt. ekwiwalentu FIFA za wyszkolenie wygłosił radca prawny Kazimierz Romaniec z kancelarii DGTL Kibil Piecuch i Wspólnicy.
W przypadku transferów międzynarodowych ich beneficjentami mogą być nie piłkarze i pozyskujące ich kluby, ale także kluby, z którymi transferowani zawodnicy byli uprzednio związani. To efekt przypisów FIFA dotyczących ekwiwalentu za wyszkolenie („FIFA training compensation”).
Ekwiwalent za wyszkolenie FIFA jest opłatą uiszczaną w przypadku dokonywanego transferu zagranicznego (międzynarodowego) przez klub nabywający zawodnika. Ekwiwalent należny jest w dwóch przypadkach. Po pierwsze w sytuacji gdy zawodnik podpisuje pierwszy profesjonalny kontrakt. Po drugie – w razie zmiany przynależności klubowej przez piłkarza zawodowego przed końcem roku, w którym kończy on 23 lata. Od bieżącego roku chodzi tutaj o rok kalendarzowy 23. urodzin piłkarza. Uprzednio zastosowanie miała zasada, że warunkiem powstania uprawnienia do wypłaty ekwiwalentu było dokonanie transferu najpóźniej w sezonie, w którym zawodnik ukończył 23 lata.
W przypadku podpisywania przez zawodnika pierwszego profesjonalnego kontraktu ekwiwalent jest należny wszystkim klubom, z którymi był on uprzednio związany. To swoista rekompensata dla tych często niewielkich, grających w niższych klasach rozgrywkowych klubów. W przypadku gdy zawodnik zmienia przynależność klubową przed końcem roku, w którym kończy 23 lata nawet jeżeli był uprzednio piłkarzem dwóch lub większej ilości klubów opłata jest płacona wyłącznie jego poprzedniemu klubowi (klubowi odstępującemu). Do otrzymania ekwiwalentu za wyszkolenie FIFA uprawnione są także kluby, które szkoliły zawodnika wypożyczonego z innego klubu. Uprawnienie z tytułu wypożyczenia nie wynika wprost z przepisów FIFA, lecz z orzecznictwa obejmującego decyzje Izby do spraw rozwiazywania sporów FIFA (FIFA Dispute Resolution Chamber), której przepisy RSTP przyznają kompetencję do rozstrzygania sporów w sprawach o wypłatę ekwiwalentu. Zasada przyjęta w orzecznictwie stanowi, że przy transferze zawodnika zawodowego ekwiwalent FIFA należy się nie tylko poprzedniemu klubowi zawodnika, ale także klubom do których ten zawodnik był wypożyczany.
Przykładowo reprezentant Polski Krzysztof Piątek, obecnie napastnik włoskiego klubu US Salernitana, wychowanek Lechii Dzierżoniów, grający następnie w Zagłębiu Lubin i Cracovii, w momencie transferu z tego ostatniego klubu do Genoa CFC zapewnił Cracovii możliwość uzyskania od Genoi ekwiwalentu za wyszkolenie wyliczonego na zasadach określonych w przepisach FIFA („Regulamin FIFA w sprawie Statusu i Transferu Zawodników – Regulations on status and transfer of players, „RSTP”). Pozostałe kluby takiego uprawnienia nie otrzymały ponieważ kontrakt podpisywany z Genoą nie był pierwszym profesjonalnym kontraktem tego zawodnika. W takiej sytuacji, interesy Lechii i Zagłębia zostały zabezpieczone innym instrumentem finansowym obecnym w regulacjach FIFA – opłatą solidarnościową.
Ekwiwalent należny jest tylko w przypadku transferu międzynarodowego. Zawodnik musi zmienić kraj w trakcie procesu szkolenia. W przywoływanym tu przypadku Krzysztofa Piątka przepisy o ekwiwalencie (o ile wszystkie inne wymogi byłyby spełnione) nie miały zatem zastosowania w sytuacji jego późniejszego transferu z Genoi do AC Milan ponieważ był to transfer pomiędzy klubami włoskimi. Transfery krajowe podlegają przepisom o ekwiwalencie za wyszkolenie stosowanym w poszczególnych krajach ustanawianymi przez właściwe związki piłki nożnej. Ekwiwalent jest należny niezależnie od faktu, czy zawodnik jest transferowany na podstawie umowy transferowej czy jako zawodnik wolny. Niemniej w sytuacji gdy zmiana przynależności klubowej następuje na podstawie transferu odpłatnego lub na mocy klauzuli odstępnego kwota transferu zastępuje kwotę ekwiwalentu. W przypadku gdy transfery przeprowadzane są pomiędzy klubami, których siedziby położone są w krajach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego klub uprawniony do uzyskania ekwiwalentu musi (pod rygorem utraty prawa do ekwiwalentu) przedstawić zawodnikowi propozycję przedłużenia kontraktu i taka propozycja musi zostać przedstawiona najpóźniej 60 dni przed datą wygaśnięcia kontraktu.
Kwota ekwiwalentu zależy od tego jak długo zawodnik szkolony był w klubie i jaka stawka roczna została mu przydzielona. Stawka roczna zależy z kolei od tego, do której z czterech kategorii został przyporządkowany klub, który pozyskuje zawodnika. Im wyższą kategorię, publikowaną co roku w specjalnym okólniku FIFA, posiada klub, tym więcej powinien zapłacić za jego wyszkolenie. W klubach mających siedzibę na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego w razie transferu z klubu niższej kategorii do klubu wyższej kategorii kwota rocznego ekwiwalentu za wyszkolenie stanowi średnią arytmetyczną kwot za wyszkolenie przyporządkowanych przez poszczególne kategorie klubowi odstępującemu i pozyskującemu. W każdej federacji kontynentalnej, w przypadku klubów polskich – UEFA, kluby z najlepszych lig w Europie (Premier League, La Liga, Bundesliga, Ligue 1 czy Serie A) mają przypisaną kategorię I, polskie kluby grające w Ekstraklasie posiadają III kategorię, pozostałe (grające w I i II lidze) najniższą IV kategorię. Warto zwrócić uwagę, że z obowiązku wypłaty ekwiwalentu zwolnione są kluby przypisane do najniższej IV kategorii. Oznacza to że polskie kluby I i II ligi mogą pozyskiwać młodych zawodników z zagranicy bez obowiązku uiszczenia ekwiwalentu za wyszkolenie FIFA, co nie jest korzystne dla rozwoju piłki nożnej w Polsce gdyż stanowi zachętę do pozyskiwania zawodników zagranicznych kosztem zawodników polskich.
Obecne stawki np. w przypadku konfederacji kontynentalnej UEFA, do której należy Polska stawki za sezon przedstawiają się następująco:
Kategoria I – 90 000 EURO
Kategoria II – 60 000 EURO
Kategoria III –30 000 EURO
Kategoria IV – 10 000 EURO
Oznacza to, że w przypadku zawodnika klubu Ekstraklasy należącego do Kategorii III w przypadku pozyskiwania go przez klub należący do Kategorii I roczny ekwiwalent za wyszkolenie wynosi 60 000 EURO, co może stanowić w przypadku gdy zawodnik był związany z polskim klubem kilka sezonów, niebagatelną, z perspektywy polskich klubów kwotę. Powyższa kalkulacja odnosi się do zawodników, którzy ukończyli 15. rok życia. W okresie od 12. do 15. roku zawodnika FIFA zakłada, że nakłady na szkolenie zawodnika są znikome i mają być kalkulowane na podstawie stawki najniższej (w wypadku klubów UEFA) – 10 000 EURO za sezon.
KAZIMIERZ ROMANIEC
Hits: 559